Sala Królewska w Mielcu

Miasto Mielec może się poszczycić niezwykle cenną, wręcz unikatową kolekcją oryginalnych obrazów olejnych pędzla Konstantego Niemczykiewicza z wizerunkami władców Polski wg Jana Matejki. Dziełu Niemczykiewicza z lat 1908-1909 dodaje blasku kilkadziesiąt barwnych herbów ziem polskich namalowanych wg wzorów z epoki jagiellońskiej. Obok historycznych książąt i królów malarz umieścił także Tadeusza Kościuszkę - bohatera Rzeczypospolitej Obojga Narodów i Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej oraz księcia Józefa Poniatowskiego - także narodowego bohatera walk o wolność i niepodległość Polski. Mielecki fryz uzupełniono trzema alegorycznymi obrazami pędzla Stanisława Dębickiego, z obrazem głównym zatytułowanym "Matka Boska Częstochowska z Dzieciątkiem adorowana przez lud" oraz bocznymi - "Hołdem trzech stanów oddawanym Matce Boskiej Częstochowskiej" oraz "Alegorią powstań narodowych". Fryz ozdobiono sztukaterią w stylu neogotyckim.

Autor mieleckiej galerii polskiego majestatu królewskiego był lwowskim artystą - krakowianinem z urodzenia, uczniem słynnego mistrza Matejki w Krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych i profesorem rysunku w V gimnazjum we Lwowie. Z pomocą lwowianina Piotra Błońskiego wykonał tytaniczną pracę - obrazy i herby powstały w okresie 7 lipca 1907 - 29 grudnia 1909 roku, na zamówienie Rady Powiatowej w Mielcu, z przeznaczeniem patriotycznej ozdoby sali posiedzeń w nowo budowanej siedzibie rady. Projektantem eklektycznego budynku w stylu neogotyckim był architekt Jan Ostoja Stobiecki. Budowlę postawiła firma Jana Noworyty, prace snycerskie wykonał Józef Schab, a roboty ślusarskie Wiktor Ślęzak. 22 grudnia 1909 roku gmach z Salą Królewską poświęcił ks. Jan Mleczko z Przecławia.

W latach 1890-1892 Jan Matejko namalował swój cykl rysunkowy "Poczet książąt i królów polskich". Te 44 rysunki zostały opublikowane w formie reprodukcji światłodrukowych, wykonanych w roku 1892 przez drukarnię Maurycego Perlesa w Wiedniu. Album czarno-białych rycin posłużył Niemczykiewiczowi za wzór, z tą różnicą, że poczet mielecki powstał jako obrazy barwne, w niektórych przypadkach namalowane prawdopodobnie z udziałem żywych modeli pozujących Konstantemu Niemczykiewiczowi. Ponadto wizerunki pocztu władców w jego imaginacji różniły się wieloma szczegółami od ujęć matejkowskich.

Wyłączając prace konserwatorskie wykonane w drugiej połowie lat 70. pod kierownictwem Ingi Sapetowej z Rzeszowa, mielecki poczet książąt i królów w stanie nietkniętym przetrwał szczęśliwie obie wojny światowe i dokładnie od 90 lat znajduje się nieprzerwanie w tym samym miejscu, a więc w Sali Królewskiej przy ul. Kościuszki 10 w Mielcu. Obecnie w dawnym budynku Rady Powiatowej w Mielcu mieści się Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia, a sala jest udostępniana do zwiedzania.

Na ilustracje pierwszego miejskiego kalendarza Anno Domini 2000 wybrano 12 portretów:

Mieszko I (935-992)
pierwszy historyczny władca Polski, książę z dynastii Piastów, który w 966 roku wprowadził nasz kraj na drogę chrześcijaństwa

Bolesław I Chrobry (967-1025)
pierwszy król Polski, koronowany w 1025 roku

Leszek Biały (1186-1227)
za panowania tego władcy senioralnego, księcia krakowskiego i sandomierskiego, pojawił się pierwszy znany zapis nazwy miejscowości Mielec

Kazimierz Wielki (1310-1370)
król, który "zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną", tworzył nasz kraj jako państwo prawa i założył Akademię Krakowską - pierwszą w Polsce wyższą uczelnię; za jego czasów powstało najstarsze na dzisiejszej ziemi mieleckiej miasto - Przecław

św. Jadwiga (1372-1399)
królowa Polski, którą Ojciec Święty Jan Paweł II ogłosił świętą podczas swej pielgrzymki w Polsce w 1997 roku; w XIV wieku młodziutkiej królowej sprzyjały wpływowe rody Gryfitów i Leliwitów, a u schyłku jej krótkiego panowania powstało miasto Rzochów - młodsze od Przecławia, lecz starsze od Mielca, które od 1985 r. znajduje się w granicach miasta Mielca

Władysław Jagiełło (1351-1434)
pod jego sztandarami w zwycięskiej bitwie pod Grunwaldem (10 lipca 1410 r.) służyli zbrojnym pocztem rycerze herbu Gryf, którzy od 1405 roku byli właścicielami Mielca i później na jego gruntach założyli miasto

Kazimierz Jagiellończyk (1427-1492)
król Polski, który swemu dworzaninowi Janowi (II) Mieleckiemu herbu Gryf wydał w 1457 roku królewski przywilej na magdeburskie prawa dla Mielca, co w akcie lokacyjnym wydanym w 1470 roku potwierdził Janowi (III) Mieleckiemu i jego bratu Bernardowi

Aleksander (1461-1506)
król Polski, który na prośbę swego zaufanego dworzanina Stanisława Mieleckiego herbu Gryf zatwierdził i transsumował kolejne zezwolenie na lokację miasta w dokumencie z 3 czerwca 1502 roku, wydanym w celu przywrócenia praw miejskich po najeździe Tatarów i nieszczęśliwym pożarze zabudowań Mielca, ledwie co postawionych przez pierwszych mieleckich mieszczan

Zygmunt I Stary (1467-1548) oraz Zygmunt II August (1520-1572)
panowanie obu królów kojarzy nam się ze Złotym Wiekiem dla Polski. Tymczasem był to także okres największych zaszczytów, jakich dostąpili ówcześni właściciele miasta Mielca, znakomici członkowie rycerskiego rodu pieczętującego się herbem Gryf. Oto Stanisław Mielecki w latach 1515-1532 zasiadał w radzie królewskiej jako kasztelan połaniecki i kasztelan zawichojski. Również jego dwaj synowie i wnuk należeli do elity dworu królewskiego na Wawelu, będąc w senacie i radzie królewskiej. Jan (IV) Mielecki służył w 1531 roku jako rotmistrz królewski w zwycięskiej bitwie pod Obertynem, a następnie został wojewodą podolskim i marszałkiem wielkim koronnym, był też hetmanem wojsk koronnych w udanej wyprawie do Inflant w 1557 roku. Z kolei Sebastian Mielecki był kasztelanem krakowskim, a więc zaraz po królu i biskupach piastował najwyższą godność w państwie. Także Mikołaj Mielecki - syn Jana (IV) - to niezwykle świetlista postać: ulubieniec króla Zygmunta II Augusta, mąż księżniczki Elżbiety Radziwiłłówny, uczestnik polsko-litewskiej Unii Lubelskiej w 1569 roku, wojewoda podolski, poseł i negocjator królewski na dworze węgierskim w Budapeszcie, hetman wojsk koronnych w wyprawie do Mołdawii w 1572 roku, zwycięski obrońca Rzeczypospolitej przed wojskami chana krymskiego, kandydat na króla Polski z ugrupowania życzącego sobie elekcji "Piasta"

Stefan Batory (1533-1586)
za tego monarchy wspomniany wojewoda podolski Mikołaj Mielecki otrzymał w 1575 roku buławę hetmana wielkiego koronnego, dowodził wojskami pod berłem Batorego w zwycięskiej wyprawie przeciwko Moskwie, zdobywając Połock i Sokó

Jan III Sobieski (1624-1696)
król Polski, który już jako hetman wielki koronny wsławił się w bojach; w 1683 roku stanął na czele wszystkich zjednoczonych wojsk Europy w bitwie pod Wiedniem, a kwitując ogromne zwycięstwo chrześcijaństwa i złamanie potęgi tureckiej powiedział: "Przybyłem, zobaczyłem - Bóg zwyciężył"