Figura Chrystusa Frasobliwego na mieleckim Cmentarzu Parafialnym

Kłopoty z pamięcią - poszukujemy zdjęć klasowych.
20-01-2010

Poszukujemy fotografii klasowych pod tą figurą sprzed 1951 roku.

Prosimy dawnych uczniów Gimnazjum i Liceum Konarskiego, Gimnazjum i Liceum Handlowego ( do roku 1951) i Liceum Pedagogicznego, starszych mieszkańców Złotnik i ulic w okolicach gmachu Gimnazjum, którzy pamiętają tę figurę stojącą po wojnie w rogu u zbiegu obecnych ulic: Kilińskiego i Sękowskiego, o przekazywanie tej informacji na e-mail wichz@wp.pl lub (tel. 503335615).
Wiadomo, że niektóre klasy Gimnazjum i Liceum Konarskiego fotografowały się pod tą figurą (w latach 1945-51). Bylibyśmy wdzięczni za odnalezienie i udostępnienie tych fotografii.

Figura Chrystusa Frasobliwego na mieleckim Cmentarzu Parafialnym to jeden z

licznych obiektów sakralnych na terenie naszego miasta, jeden z kilku najstarszych tego typu i wyróżniających się szczególnymi walorami artystycznymi. Wprawdzie ostatnia, dokonana już dość dawno próba odnowienia tej figury przy pomocy jaskrawo kolorowych olejnych farb nieco ją oszpeciła, jednak niewiele ujęła z jej naturalnej wymowy. Odwiedzający cmentarz zwracają na nią uwagę także dlatego, że ostatnio pojawiły się w publikacjach pewne informacje na temat tej figury, szczególnie dotyczące czasu jej powstania, przypuszczalnych fundatorów i czasu przeniesienia na cmentarz, które nie zgadzają się z wiedzą, jaką na ten temat posiadają starsi mielczanie.

W XVII czy w XIX wieku?
Jeżeli wiarygodne są ustalenia znawców, historyków sztuki, figura, w stylu ludowego baroku, powstała w XVII w. I prawdopodobnie nie jest to sprzeczne z informacjami, że fundatorami jej byli Marianna z Kolasińskich i Jan Korpantowie, w II połowie XIX w. Gdy w roku 1994 Mirosław Maciąga przygotowywał do druku III tom monografii Mielca, w pracach redakcyjnych, szczególnie w adjustacji tekstów, uczestniczyła także okazjonalnie autorka niniejszego tekstu. Pod wpływem jej informacji, uzyskanych od rodziny Korpantych, ks. Wojciech Werner ustalił czas powstania figury na wiek XIX i podał nazwiska fundatorów. Dwaj synowie małżeństwa Korpantych, zmarli bezpotomnie kupcy: Jan zwany „Panepuchem” i Zygmunt, znany jako Korpanty „Z płomieniem”, a także córki Korpantych: Julia Sawczynowa i Maria Kaliszewska, ich dzieci i wnuki, swych rodziców i dziadków uważali za fundatorów figury i opiekowali się nią. Starsi sprawowali tę opiekę, gdy stała jeszcze na mieleckich błoniach (przed wybudowaniem gmachu Gimnazjum), młodsi, gdy została przeniesiona na cmentarz. To Zbigniew Kaliszewski, przy pomocy swych sióstr: Janiny Kaliszewskiej i Marii Barszczowej, na cmentarzu odnawiał i malował figurę. Jeżeli prawdą jest, że powstała ona w XVII wieku, Korpantowie mogli być tylko fundatorami kolejnej renowacji i cokołu. Tych renowacji mogło być kilka w ciągu wieków. Tak więc czas powstania i ustalenie fundatorów obiektu pozostaną, jak na razie, otwarte. Decydujący głos będzie miał kompetentny znawca zabytków, historyk sztuki, jeżeli tylko podejmie się takiej ekspertyzy.

Za okupacji czy po wojnie?
Definitywnie natomiast można zamknąć sprawę ustalenia czasu przeniesienia figury z narożnika ogrodu gmachu gimnazjalnego (u zbiegu ulic: Kilińskiego i Sękowskiego), na Cmentarz Parafialny. Wprawdzie komuś to przeniesienie skojarzyło się z wycinaniem żelaznych kutych elementów ogrodzenia gimnazjalnego gmachu przez Niemców w 1942 roku (na potrzeby uzbrojenia armii), ale to nie może być prawdą, gdyż figura ta stała w gimnazjalnym ogrodzie jeszcze po wojnie, prawdopodobnie do roku 1953, a na pewno do roku1951, nie zniszczyły jej nawet liczne pociski, które spadły na gmach w lipcu i na początku sierpnia 1944 roku. Widziały ją setki, nawet tysiące uczniów Gimnazjum i Liceum im. Stanisława Konarskiego, Gimnazjum i Liceum Handlowego, Liceum Pedagogicznego, uczęszczających do tych szkół w latach 1944 – 51, przemierzających codziennie drogę do szkoły i wychodzących na przerwy między lekcjami. Widzieli ją także bardzo liczni uczestnicy różnych uroczystości patriotycznych i akademii, seansów filmowych w pobliskiej, jedynej wówczas w Mielcu sali kinowo-widowiskowej „Sokoła” (zwanego później kinem „Bajka”) oraz uczestnicy zabaw w ogrodzie Strażnicy. Nie mogą nie pamiętać tej figury w ogrodzie gimnazjalnym dawni mieszkańcy budynków „Strażnicy” i starsi mieszkańcy Złotnik, przemierzali bowiem wielokrotnie pieszo, rowerami, furmankami, drogę obok Gimnazjum do kościoła św. Mateusza i do centrum miasta. Uczniowie jednej szczególnie aktywnej klasy mieleckiego Gimnazjum, („mała matura” 1948 ), umieścili na mokrym cemencie remontowanego wówczas ogrodzenia gimnazjalnego, tuż pod figurą Chrystusa, swą „wizytówkę”, napis: „czarna perła IV „c”. Oni też muszą pamiętać. Są wśród nich: doktor Marian Mazur i jego siostra Janina Szklarska. „Wizytówka” ta zniknęła dopiero niedawno, gdy obecni gospodarze gmachu na krótko sporządzili i otwierali w tym miejscu bramę do obiektu.

Sięgnąć do pamięci
Gdy przenoszono tę figurę na cmentarz, na pewno po roku 1951, absolwenci wymienionych wyżej szkół rozjechali się po Polsce, studiowali, założyli rodziny, niektórzy siedzieli w więzieniach lub jako synowie kułaków i innych „wrogich elementów” odbywali prewencyjnie służbę wojskową w kopalniach ( na przykład Jerzy Kazana, mieszkający naprzeciw Gimnazjum, i Leon Homentowski). Nie byli świadkami tego wydarzenia. Zapytani odpowiadają, że pamiętają tę figurę w tym miejscu, ale nie wiedzą, kiedy została przeniesiona. Kiedy niedawno w pewnym towarzystwie padło stwierdzenie, że figurę nakazali przenieść Niemcy w 1942 roku, inżynier Andrzej Gałaś, pracownik mieleckiej WSK, zaprotestował. Stwierdził stanowczo, że przybył do pracy w Mielcu w 1953 roku i zwiedzając obce sobie miasto widział wówczas figurę Chrystusa Frasobliwego w rogu gimnazjalnego ogrodu. Potem odbywał służbę wojskową, a gdy po powrocie, około1957 roku znów odbył spacer po Mielcu, zdziwił się, że tej figury już w tym miejscu nie ma. To najbardziej wiarygodna informacja, szczególnie dlatego, że ludzi przebywających po raz pierwszy w danym miejscu cechuje zawsze szczególna ostrość widzenia., podczas gdy

przechodzący codziennie koło jakiegoś obiektu mogą go nie zauważać. Jeszcze mocniej przemawia informacja pochodząca od Eugenii Braszkiewiczowej (Bratek). To córka wieloletniego po wojnie, zasłużonego woźnego Gimnazjum i Liceum Konarskiego. Wraz z rodzicami, potem także z mężem, zamieszkała w 1945 roku w gmachu szkoły, od strony parku, po opuszczeniu budynku przez radziecki szpital wojskowy. Figurę Chrystusa Frasobliwego w ogrodzie gimnazjalnym widziała codziennie aż do roku 1951, gdy rodzice przeprowadzili się do szkoły „Pod zegarem”, a ona sama, z rodziną, zamieszkała na Osiedlu przy obecnej Alei Niepodległości (mieszka tam dotąd). Obecność figury w tym czasie i w tym miejscu potwierdza także Władysław Kiczura, mieszkający stale, od wojny aż do chwili obecnej, naprzeciw gmachu dawnego Gimnazjum, przy ulicy Sobieskiego 35. Inni dawni mieszkańcy domów przy ulicy Sobieskiego, którzy dokładnie znali okoliczności usunięcia tej figury, nie żyją. Autorka niniejszego tekstu od 1938 do 1963 roku ( z przerwą w latach 1952 - 1957 z powodu studiów), również mieszkała naprzeciwko gmachu Gimnazjum, przy ulicy Sobieskiego (obecny numer 33). Pamięta dokładnie wycinanie przez Niemców segmentów ogrodzenia gimnazjalnego gmachu w 1942 roku. W czasie nielicznych krótkich pobytów w Mielcu w latach studiów, słyszała rozmowy rodziców i sąsiadów o tym, jak ówczesne władze miasta nakazały proboszczowi parafii św. Mateusza, ks. Michałowi Nawalnemu, zabrać tę figurę z ogrodu gimnazjalnego.

Bogumiła Gajowiec/wichz

Na zdjęciu Eugenia Braszkiewiczowa (Bratek)